"Ünak 2010: Bilgi Yönetimi 2.0 Sosyal Ağlarda Bilgi Hizmetleri"
1991 yılında Ankara merkezli olarak üniversite ve araştırma kütüphanecileri tarafından kurulan Ünak, Türkiye’de özel, halk veya okul kütüphanecileri ya da araştırmacılarını, arşivcilerini ve bilim insanlarını tek bir çatı altında buluşturarak mesleki birikimlerini paylaşmayı ve sorunlarına birlikte çözüm aramayı amaçlamaktadır. 2000 yılında Bilgi Dünyası isimli bilimsel hakemli dergi ile bilim ve yazın alanlarında da yayınlar hazırlayan ÜNAK yine 2000 yılından bu yana yıllık toplantılar organize etmektedir. Bu toplantılarda bilgi ve belge yöneticilerini, kütüphanecileri, bilişimci ve akademisyenleri, araştırmacıları ve ilgili diğer meslek gruplarından temsilcileri bir araya getiren ÜNAK, teknik ve enformasyon alanındaki gelişmeleri ve değişmeleri tartışmaya açarak katılımcıların bildirilerini sunmalarına olanak sağlar. Benzer konularda hizmet veren kurum, kuruluş ve firmaların ürünlerini ya da hizmetlerini de bu oturumlar içinde izleyebileceğiniz ÜNAK yıllık toplantılarından onuncusu geçtiğimiz hafta 07 Ekim-09 Ekim 2010 tarihleri arasında Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde gerçekleştirildi.
OMÜ Merkez Kütüphanesi Daire Başkanı Ömer Bozkurt’un açılış konuşması ile başlayan bu iki gün süreli konferansın bir diğer açılış konuşmacısı ÜNAK başkanı Aytaç Yıldızeli idi. Teknolojik değişimlerin evrimsel süreçte toplumu etkilediğine ve teknolojinin kendini devamlı yenilerken bu yeniliğe ayak uydurabilen profesyonel işgücüne gereksinim duyduğuna dikkat çeken Yıldızeli, içeriğe müdahale edebilme teknolojisi ile Web 2.0’ın birçok meslek grubu tarafından avantajlı konuma geldiğini belirtti. Konuşmasına Web 2.0 teknolojisi ile her sektör ve kurumda olduğu gibi kütüphane kullanıcılarının da beklenti ve isteklerinin değişmesine dikkat çekerek devam eden Yıldızeli bu teknoloji ile bilgi hizmetlerinde yeni bir çağın başladığını sözlerine ekledi.
Bu bağlamda Web 2.0 ve günümüz bilgi yönetimine etkileri çerçevesinde iki gün süre ile internetin evrimsel sürecinin tartışıldığı ÜNAK 2010 Bilgi Yönetimi 2.0: Sosyal Ağlarda Bilgi Hizmeti konferansı Tübitak Ulakbim Müdürü Prof. Dr. Cem Saraç moderatörlüğünde gerçekleşen Sosyal Ağ paneli ile başlamış oldu.
Bilgi Yönetimi 2.0 Nedir? (Yrd. Doç. Dr. Aykut Arıkan)
Konuşmasına Web 2.0’ın hayatımıza girmesi ile birlikte internet ve sosyal ağ kullanımındaki artışın bilgi hizmetleri alanında da etkin olacağını ve gelecekte bilgi hizmetlerinin sosyal medya ile daha önemli hale geleceğini vurgulayarak başlayan Arıkan’a göre, günümüzde geniş kitleler kendi katılım istekleri ile herhangi bir soruna çözüm üretmek amacı ile fahri olarak katılım sağlıyorlar. Bu noktada tüketici aynı zamanda üretici olarak da karşımıza çıkıyor. Literatüre türeticiler olarak da geçen bu katılımcıların her biri aslında bir medya kanalına işaret ediyor. Sosyal medya ile her birey kendi görüşlerini ortaya koyarak yeni bir medya kütüphanesi yaratıyor. Vikipedi örneğinde de olduğu gibi kitlelerin oluşturduğu kullanıcılarının aynı zamanda üreticisi olduğu bir ortam söz konusudur. McLuhan’ın “The Medium is the message” söyleminde de olduğu gibi mesaj ortamı kaplamış durumdadır. (bkz: Sosyal Medya Bağlamında İletişim Kuramcıları: Marshall McLuhan)
Aykut Arıkan’a göre bilim ve teknoloji dolayısıyla da toplum hızlanmış, bu süreçte bilgi hizmetleri de inovasyona uğramıştır. Twitter, Facebook, Vikipedi ve bloglar gibi sosyal medya araçları kütüphane ve kütüphanecilik kavramını 5 adımda evirmiştir. Arıkan’ın öngördüğü evrimsel süreçler ise;
Piramidin işlemler kısmında görüldüğü üzere, “çevresel tarama, düzenleme-sıraya koyma, kıyaslama-analiz etme” bilginin ontolojik bölümüne karşılık gelirken “deneyimleme” ve “karar verme” süreçleri epistemolojik kısımda yer alır. Bir miktar paramız olduğunu ve bir araba almak istediğimizi varsayalım. Nesnel bölüme göre, “Arama almak” fiziksel ihtiyacımızdır. Bütçemize uygun arabalar verilerimizdir ve bu arabaların özelliklerine göre sıralanmış hali ise enformasyondur. Öznel kısımda ise, enformasyon yani anlamsız veri yığını anlam kazanarak bilgi haline gelir.
Enformasyon herkesin erişebildiği bir şey iken bilgi bireye ait olan, öznel bir süreçte kazanılır. Bu durum esas olarak, enformasyon yönetimi ve bilgi yönetimi arasındaki farka işaret eder. Elbette ki bilginin fikre yani akla dönüşmesi tek başına yeterli değildir. Kültürel değerlerin de bu süreçte rolü yadsınamaz. Epistemolojik bağlamda bilgi yönetimi, mikro düzeyde ortaya çıkmıştır. İşletme boyutunda ise örgütsel düzeyde vuku bulmaktadır. Ontoloji çerçevesinde ele alındığında ise bilginin uygulama süreçleri karşımıza çıkmaktadır. Modeller, sistemler, taksonomiler, grup veya örgütsel bilgi üretimi gibi.
Mustafa Sağsan bilgi yönetiminin evrimsel sürecini altı bölümde incelemiştir.
- Birinci evrede kütüphaneler depo görevi görmekteydi.
- İkinci evrede kütüphanelerde bulunan kitaplar kataloglanarak kullanıcılarının kolayca ulaşabilmeleri için düzenlendi.
- Üçüncü evrede kitap ve makalelerin adları, yılları, sayfa sayıları ve nerede yayınlandıklarına dair bilgilerin yer aldığı bibliyografyalar yayınlanarak kullanıcı hizmetine sunuldu.
- Dördüncü evre melez kütüphane (hybrid library) evresidir. Bu evrede, geleneksel basım ile yeni medya araçları bir arada kullanılmaktadır. Fakat elektronik kaynakların sayısında artış gözlenmektedir.
- Beşinci ve son evrede ise bilgi kaynakları kullanıcı tarafından bulunamıyorsa kullanıcı bilgiyi üretmektedir. Tüketiciler üretici olmuştur ve türetici kavramı ortaya çıkmıştır.
Piramidin işlemler kısmında görüldüğü üzere, “çevresel tarama, düzenleme-sıraya koyma, kıyaslama-analiz etme” bilginin ontolojik bölümüne karşılık gelirken “deneyimleme” ve “karar verme” süreçleri epistemolojik kısımda yer alır. Bir miktar paramız olduğunu ve bir araba almak istediğimizi varsayalım. Nesnel bölüme göre, “Arama almak” fiziksel ihtiyacımızdır. Bütçemize uygun arabalar verilerimizdir ve bu arabaların özelliklerine göre sıralanmış hali ise enformasyondur. Öznel kısımda ise, enformasyon yani anlamsız veri yığını anlam kazanarak bilgi haline gelir.
Enformasyon herkesin erişebildiği bir şey iken bilgi bireye ait olan, öznel bir süreçte kazanılır. Bu durum esas olarak, enformasyon yönetimi ve bilgi yönetimi arasındaki farka işaret eder. Elbette ki bilginin fikre yani akla dönüşmesi tek başına yeterli değildir. Kültürel değerlerin de bu süreçte rolü yadsınamaz. Epistemolojik bağlamda bilgi yönetimi, mikro düzeyde ortaya çıkmıştır. İşletme boyutunda ise örgütsel düzeyde vuku bulmaktadır. Ontoloji çerçevesinde ele alındığında ise bilginin uygulama süreçleri karşımıza çıkmaktadır. Modeller, sistemler, taksonomiler, grup veya örgütsel bilgi üretimi gibi.
Mustafa Sağsan bilgi yönetiminin evrimsel sürecini altı bölümde incelemiştir.
- 1950’li Yıllar
- İşletme hedeflerine göre yönetim
- Program değerlendirme ve gözden geçirme teknikleri
- Çeşitlenme
- Niceliksel yönetim
- Elektronik veri işleme
- 1960’lı Yıllar
- Y Kuramı
- Holdingleşme
- Takıma Dayalı Gruplar
- Merkezileşme ve Adem-i Merkezileşme
- 1970’li Yıllar
- Stratejik Planlama (Mintzberg ve Porter)
- Deneyim Eğrisi
- Portföy Yönetimi
- Otomasyon
- 1980’li Yıllar
- Toplam Kalite Yönetimi
- Açık, katılımcı, resmi olmayan yönetim
- Kurumsal Kültür
- Z Kuramı
- Küçülme
- 1990’lı Yıllar
- Öz yetkinlikler
- Öğrenen Örgüt
- Değişim Mühendisliği
- Stratejik Enformasyın Sistemleri, İç ve Dış Ağlar
- Pazar Değeri
- 2000’li Yıllar
- Bilgi Yönetimi
- Entelektüel Sermaye
- Kurumsal Bütünleşme
- Bilgi Paylaşım Kültürü
- Genetik ve Kalıtım
- Enerji ve Yakıt
- Nanobilimler ve Nanoteknoloji
- Gelişimsel Biyoloji
- Bilgisayar Bilimleri ve Yapay Zeka
- Hava-Uzay Mühendisliği
- Meteoroloji ve Atmosfer Bilimleri
- Veterinerlik Bilimleri
Bu gönderi AdresGezgini Sosyal Medya Ekibi tarafından yayınlanmıştır.
İzmir ve İstanbul’daki 50’den fazla uzman personeliyle Türkiye’nin en büyük bilişim firmalarından bir tanesidir. Bilişim kategorisinde son 4 yıldır İzmir’de vergi rekortmenliği ödülü almış bir firma olan AdresGezgini A.Ş. bu başarısını sağladığı yüksek müşteri memnuniyetine, AR-GE kültürüne ve mühendislik altyapısına borçludur.
