Tam adı Herbert Marshall McLuhan 1911-1980 yılları arasında yaşamış Kanadalı bir iletişim uzmanıdır. 1928 yılında Manitoba Üniversitesi’nde mühendislik okumuş ve aynı üniversitede İngilizce ve felsefe üzerine yüksek lisans eğitimi almıştır. 1935 yılında Cambridge Üniversitesi’nde edebiyat üzerine doktora yapmaya başlayan McLuhan, bu yıllarda hayatının en önemli kararlarından birini vererek Katolik mezhebine geçmiş ve geri kalan yıllarını sadık bir Katolik Kilisesi üyesi, dindar bir adam olarak geçirmiştir. Cambridge Üniversitesi’nde 1944 yılında doktora çalışmasını bitirdikten sonra Amerika’nın çeşitli üniversitelerinde görev almış ve 1946 yılında Toronto Üniversitesi’ne geçmiştir.

Bütün akademik kariyeri boyunca Toronto Ünviersitesi’nde görev yapan McLuhan, 1950’li yıllarda Antropolog Edmund Carpenter ile tanışarak “Explorations” adlı bir gazete çıkarmaya başladı. Aynı dönemde McLuhan disiplinlerarası bilimler konusunda, özellikle iletişim bilimleri üzerine araştırmalar yaptı ve bu çalışmaları Explorations gazetesinde yayınlandı. 1960’lı yıllarda yayın hayatına son verilen gazeteden sonra McLuhan, Teknoloji ve Kültür Merkezi'ni açtı. 1963 yılından itibaren elektronik teknolojisi üzerine yoğunlaşan araştırmaların yapıldığı merkez hâlihazırda faaliyetlerini sürdürmeye devam etmektedir.

1960’lı yılların sonuna doğru McLuhan, “Araç Mesajdır” (The Medium is the Message) adlı kitabını yayınlayarak bir anda üne kavuştu. Teknolojinin değeri, geleneksel anlamda nasıl kullanıldığı ile biçimlendirilirken bu eserde aracın gerçek içeriğin kendisi olduğu anlatılmıştır. McLuhan’a göre araç, insanın uzantısıdır. Verilmek istenen mesaj araç ile şekillenir. Örneğin bir hikayenin sözle anlatılması, sahnede oynanması, bir radyodan aktarılması veya televizyonda sergilenmesi o hikayenin ilettiği mesajı alan kişi tarafından farklı anlamlar kazanır.

Aslında McLuhan’ın en önemli eserlerinden biri 1951 yılında yayınladığı Mekanik Gelin (The Mechanical Bride)’dır. Bu kitapta sanayi devrimi ile birlikte modern insanın, reklamlardan ve diğer yazılı ve görsel medya ürünlerinden nasıl etkilendiği üzerine eleştiriler yer almaktadır. McLuhan, görsel tüketim yönelimli toplumda matbaanın erkeğe getirmiş olduğu görsel özgürlüğü ve kadının bu özgürlüğe sahip olmamasını eleştirir.

Marshall McLuhan ve Global Köy Kavramı

21. yüzyıl iletişim kuramları arasında elbette ki en çok konuşulan McLuhan teorisi, Global Köy (The Global Village) kavramıdır. 1960’lı yıllarda McLuhan tarafından oluşturulan bu kavram, kitle iletişim araçlarının kullanımının toplum tarafından hızla yayılacağını ve dünyayı küresel bir köye dönüştüreceğini açıklamak için üretilmişti. Geleneksel medyadan yeni medyaya geçiş sürecinde aslında McLuhan, pozitif anlamda bir küreselleşmeden bahsetmekteydi. Araç Mesajdır kitabında, yeni karşılıklı dayanışmanın dünyayı global köy imajı ile yeniden yarattığını savunan McLuhan’a göre telgrafın icadıyla insanlar elektronik çağa adım atmışlar ve teknoloji sayesinde iletişimle insanların yeniden dokunma ve duyma duyuları ön plana çıkmıştı. Matbaanın bulunmasıyla beraber kitap taşınabilir bir hale gelmiş, herkes kitap sahibi olabilmeye başlamış, tek başına okuma kültürü gelişmişti. Geleneksel toplum yapısında, elyazması kitapların toplu halde okunması bireyleri bir arada tutuyor iken kitapların taşınabilir ve çoğaltılabilir olması bireyselliği ön plana çıkarmıştır. İnsanlar birbirlerinden kopmuş ve birbirleri arasındaki iletişim zayıflamıştır.

Oysa elektronik çağ ve yeni medya ile bunun tam tersi gerçekleşmektedir. McLuhan’a göre elektronik medya ile birlikte sözel gelenek yeniden oluşmaktadır. Özellikle interneti çağında ve sosyal ağların gelişimi ile birlikte herhangi bir şey aynı anda birçok yerde birden olabilmektedir. Bir konu hakkında sosyal paylaşım sitelerinde yazılan herhangi bir cümlenin bütün dünyayı retweet ederek dolaşması örneğinde olduğu gibi. İnsanların aynı marka kıyafetleri giydiği, aynı marka içecekleri tükettiği çağımızda, McLuhan tarafından geliştirilen Global Köy kavramı internet ve web akışı ile yeniden ruh bulmaktadır. Dünya, insanların her şeyi aynı anda öğrendiği, büyük bir köy haline gelmektedir. Forward edilen e-maillar ve web sitesi linkleri, interaktif bloglar 20. yüzyıl geleneksel kitle iletişim araçları kaynaklarının yerine geçmiştir. Bilgi her ne kadar internet üzerinden yüz yüze iletişim olmadan yaratılıyorsa da komünel yani müşterek bir içerik oluşturulmaktadır.

Marshall McLuhan, insanlık tarihini dört önemli döneme ayırmıştır.

1. Kabile Çağı: Bu çağda yaşayan ilk insanlar için, duyma en önemli duyuydu. Fonetik alfabenin bulunmasıyla birlikte insanlık tarihi ikinci bir aşama olan Edebiyat Çağı’na geçmiştir.
2. Edebiyat Çağı: İnsanlar bu dönemde Kabile Çağı’nda kullandıkları kulakları kadar gözlerini de kullanmaya adapte olmuşlardır. Fakat basım teknolojisinin ortaya çıkması ile bu çağ da kapanmıştır.
3. Basım Çağı: Matbaanın keşfi ile birlikte insanlar, harfleri ve kitapları yazılı olarak görmüşlerdir ve bu kelimelerin anlamları onlar için değişmiştir. Taşınabilir kitapların yaygınlaşması insanların toplu halde, bir arada bulunmasını engellemiş ve bireysellik ön plana çıkmıştır. Toplum parçalanmış ve insanlar tek başına okuma fırsatı elde ederek toplumdan soyutlanmışlardır.
4. Elektronik Çağ: Bu çağ, şu an içinde bulunduğumuz çağdır. Bu çağın en önemli özelliği, matbaanın icadı ile yazılı hale gelen sözel kültürün yeniden söze dönüştürülmesidir. Aynı zamanda bu çağda, gizlilik tamamen ortadan kalkmıştır.

Elektronik çağda yeni medya ile birlikte insanoğlu, büyük bir hızla ve çok yaygın bir şekilde evrilmekte ve hiçbir gizin kalmamasına yol açacak olan bilgi sistemini dönüştürmektedir. McLuhan’a göre her şey çok hızlı değişmektedir ve insanlar gelecekle ilgili çözümleme ve başa çıkma alışkanlığı geliştirmelidir. İnternet ve sosyal webin gelişimi ile birlikte ülkeler ve insanları birbirinden ayıran kültür farkları yok olmuştur. Sosyal medya, daha kişisel, kullanıcı-odaklı bir kamu etkileşiminin yolunu açan bir geçişe de zemin hazırlamaktadır.