Yazımızın ilk kısmında Türkiye’de 2012 yılında E-ticaret alanında yaşanan olumsuz gelişmeleri değerlendirmiş, bu süreçte kapanan sitelerden bahsetmiş ve fırsat sitelerinin yaşadığı çöküşle ilgili bir analiz yapmıştık. İtiraf etmeliyiz ki biz de AdresGezgini olarak 2012 yılında fırsat sektöründe bir başarısızlık yaşadık. Yaşadığımız bu başarısızlığın nedenlerinin bir kısmını önceki yazımızda bulabilirsiniz, geri kalan nedenleri ise bu yazıda vermek istedik.

Fırsat siteleri piyasaya ilk girdiklerinde neredeyse tüm internet kullanıcıları her bir siteye sırayla üye olmaya, fırsatlardan bir haber kalmamak için e-mail adreslerine düşen onlarca maile boyun eğmeye başlamıştı. Fakat tüm insanlığın ortak sorunu olan çabuk sıkılma durumundan dolayı bir süre sonra e-mail almaktan vazgeçmeye çalıştılar. Ama bu defa da fırsatlardan faydalanamayacaklarını düşündüler. Buna bir çözüm olarak da Aggregator siteler yani fırsat-toplayıcı siteler devreye girecekti.

KuponGezgini.com işte böyle bir farklılıkla piyasaya giriş yaptı. Piyasaya giriş amacı tüm fırsatları bir araya toplayan yeni bir sistem kurmaktı, diğer Aggregator’lardan farklılaşmak için de e-posta göndermeyen bir fırsat sitesi olarak planlandı. Bu noktada artık AdresGezgini ekibi olarak her geçen gün büyüyen ve dijital medyada her fırsatta pohpohlanan fırsat sektörüne kayıtsız kalamadık diyebiliriz.

2011 yılının ortalarına doğru altyapıyı hazırladık, yaklaşık 20.000TL’lik bir yatırım maliyeti ile web sitesini yayına aldık. Başlangıç aşamasında KuponGezgini’nin herhangi bir gelir modeli yoktu. Web sitesi tanınırlığı ve site ziyaret sayıları arttıkça fırsat sitelerinden komisyon alarak veya affiliate sistemlerine üye olarak bir gelir modeli oluşturacaktık. Genelde Aggregator sitelerin izlediği yol da bu yöndeydi. Uzun vadede Aggregator sitelerin de kendi fırsatlarını sitelerinde yayınlayacakları öngörülmekteydi.

Herhangi bir satış yapmamanıza rağmen bir girişimi başlangıç aşamasında ayakta tutabilmek için hedef belirleme açısından belirli bir pazarlama planı oluşturmanız ve işin operasyon kısmına çok fazla önem vermeniz gerekir. Bu işin de dikkat edilmesi gereken en önemli yanı içerikti, yani sitenin içinde listelenen fırsatlar. Yazının başında belirttiğimiz gibi kullanıcılar devamlı bir Aggregator arayışındaydı, takip edilen fırsat sitelerinden en fazla sayıda fırsatı, en sade biçimde gösterecek (kategori filtrelemesini iyi yaparak) Aggregator site kullanıcının gözünde kullanmaya değer olacaktı. Kupongezgini projesinde ilk olarak fırsatları direkt fırsat sayfalarından almaya, en fazla satışı yapılan ürün ya da hizmetlere ilk sırada yer vermeye ve projeyi yayına koymaya, daha sonraki zamanlarda ise fırsat siteleriyle tek tek anlaşıp XML formatı halinde fırsatları otomatik olarak almaya karar verdik. İçerik düzenleme dışında yapılacak işler ise internet sitesi ile ilgili arama motoru optimizasyonu, internet reklamları ve sosyal medya çalışmalarıydı.

Siteyi internet ortamında duyurmadan önce yazılımın doğru çalıştığından emin olmamız gerekiyordu. Yaptığımız yazılım fırsatların içindekileri kelimeleri tarayıp bu kelimelere göre ilgili kategorilere fırsatları ayırıyordu. Bu sayede kullanıcılar güzel bir filtreleme ile fırsatlara erişebiliyordu. Sistemin zayıf tarafı ise filtrelemenin açıklarını kapatacak bir kişinin sürekli gerekmesiydi. Çünkü sistem her ne kadar %90 oranında düzgün ayıklama yapıyorsa da %10’luk bir fırsat kümesi yanlış kategorilere gidebiliyordu. Bunun için de fırsatların tam olarak belirlenen kategorilerde yer alıp almadığını kontrol edecek ve sistemin yavaş yavaş düzgün filtreleme yapmasını sağlayacak biri ile çalışmaya karar verdik. Part time çalışacak bu kişiye hem içerik editörlüğü hem de sosyal medya hesaplarının yönetimi işini verdik. Kendisi ile 4 ay gibi bir süre çalıştık ve dört ayın sonunda yollarımızı ayırmak zorunda kaldık. Bunun sebebi çalışma arkadaşımızın hem şehir dışında ofisten uzak yaşaması hem de üniversite öğrencisi olmasıydı, doğal olarak kendisi gerekli ilgiyi projeye yöneltemedi ve kısa sürede motivasyonunu kaybetti. Uzun vadede başarı beklediğimiz bir girişim için part time bir elemanla çalışmak hataydı. Daha sonra şirket içinden bulunan çözümler de bu alanda yeterli olmadı. Sadece içerik düzenleme işi için bir kişi istihdam etme konusunda da kararsız kaldık ve bu çok kritik bir hata olarak karşımıza çıktı. Çünkü kullanıcılar siteyi sürekli takip ediyordu ve sürekli karşılaşılan hatalar kullanıcının bizden vazgeçip bir başka Aggregator site seçmesine neden oluyordu. Sonuçta içeriğin çok önemli olduğu böyle bir proje için sadece bu işe odaklanmış, başka hiçbir iş yapmayan minimum bir kişinin gerekli olduğu dersini aldık.

Sosyal medya çalışmalarına gelirsek bu alanda yaptığımız çalışmalar Twitter ve Facebook sayfalarından ibaret kaldı; iletişimi ve etkileşimi hiçe sayıp sadece fırsat paylaşımına odaklandık. Marka adına bir sayfa açıp onu öne çıkarmaktansa büyük fırsat sitelerini örnek alıp İzmir, İstanbul ve Ankara için 3 ayrı sayfa açtık ve 3 koldan gittik. Bu hem mevcut iş yükümüzü arttırdı, hem de markanın sosyal medyadaki gücünü bölmüş olduk diyebiliriz. Bu mecralarda asla bir topluluk oluşturup yönetemedik, esasında bu da şirket içindeki bir girişimin gene şirket içindeki elemanların arta kalan zamanı ile gelişemeyeceğini gösterdi bize. Özetlersek sosyal medyanın KuponGezgini projesine hiçbir faydası olmadığı gibi bize bu alanda zaman ve para kaybettirdi.

Tüm bunlara rağmen, Kupongezgini zaman içinde tanınırlığı artan bir site haline geldi. Site arama motorlarında yukarı sıralarda çıkıyor, trafiğinin %60’ını Google’ın organik sonuçlarından alıyordu. Tam da bu noktada zamanında aceleye getirdiğimiz projenin ilk tasarımını değiştirip daha şık bir tasarım yapma kararı aldık. Yaklaşık 1 ay süren bir çalışma sonunda projenin tasarımını ve yazılımını değiştirdik. Kullanıcı tarafından baktığımızda olumlu geri dönüşler aldık ancak sitemizin yeni halini Google bir türlü sevemedi, indexlerimiz ve organik trafiğimiz çok azaldı. Buradaki kritik hatamız ise bizim bunu farketmemizin yaklaşık 1 ay sürmesi oldu. Eğer bir internet girişiminiz varsa, size tavsiyemiz Analytics raporlarınızı mutlaka düzenli olarak izleyin ve gidişatınızı yorumlayın, sitenizde yaptığınız en ufak bir değişiklik hiç istenmeyen sonuçlara yol açabilir.

Akıllı telefonların yaygınlaşması ile birlikte bu tanınırlığı pozitif yönde kullanabileceğimiz bir mobil uygulamayı 27 Mart 2012’de yayına aldık. Hem App Store’da hem de Google Play’de aktif olan uygulama ile kullanıcılar şehir seçimi ve kategori seçimi yaparak bulundukları konuma en yakın fırsatları inceleyebiliyorlardı. Uygulamaların geliştirilme sürecine de 1 ay süre ayırdık. Faydası tabii ki oldu ancak burada da karşımıza başlangıçta bahsettiğimiz içerik problemi çıktı. Eğer kullanıcı içeriği kendisi için değerli bulmuyorsa, sitenizden veya uygulamanızdan çok rahat vazgeçiyor.

Kupongezgini.com yazılım altyapısı oldukça güçlü bir site olmasına, arkasında AdresGezgini gibi internet reklamcılığı ve yazılım alanında uzman bir firma olmasına ve projeye ciddi bir yatırım yapılmasına karşın yukarıda bahsettiğimiz hatalardan ve bir önceki yazıda bahsettiğimiz fırsat sitelerinin genelinde yaşanılan sorunlardan dolayı gelişme sağlayamamış bir site haline geldi. Yaklaşık 1 yıl içinde KuponGezgini’ne tahmini 95.000TL yatırım yaptık, bu paranın içinde part time çalışanın maaşı, web sitesi ve mobil uygulamalara yönelik yazılım ve tasarım için harcadığımız tutar, internet reklam harcamaları bulunuyor. Yaptığımız Affiliate anlaşmalarından bir miktar gelir elde ettik ama maalesef siteye yapılan yatırımın %5’i bile geri gelmedi diyebiliriz. O yüzden de 2012 sonu itibariyle Kupongezgini’ne daha fazla yatırım yapmamaya karar verdik. Bunun başlıca nedeni de geçtiğimiz yıllarda fırsat sitelerindeki hızlı büyümenin 2012 sonlarından itibaren duracağı, Groupon gibi bu sektörün büyük oyuncularının farklı bir çalışma modeli içine gireceğini düşünmemizdir. Yaptığımız yatırım maalesef bu işte dilimizi yaktı ama önemli tecrübeler edindik, bu tecrübeleri gelecekte yapacağımız projelerde kullanıp başarısızlık ihtimalimizi azaltmayı umuyoruz.